یک ماهیگیر حرفه‌ای در مورد لورها (ماهی‌‌نما) دو کار را به خوبی انجام می‌‌دهد: اول از همه، نوع رقص و شنای هر لور را می‌­شناسد. دوما، هوشمندانه حرکت لور در آب را با نیاز و شرایط ماهیگیری خود تطبیق می‌‌دهد.

اما شاید بپرسید: چطور می‌‌توانم تنوع در حرکت لورها را بفهمم و یاد بگیرم؟

در این مقاله سعی می‌‌کنم این موضوع را برای شما روشن کنم. کافیست چند دقیقه‌‌ای وقت بگذارید تا در ادامه با انواع حرکت لورها آشنا بشوید.

 چرا ماهی به لور حمله می‌‌کند؟

 

 

اصولا اغلب لورها طوری ساخته شده‌‌اند که هنگام کشیده شدن در آب، حرکت یک بچه‌‌ماهی، میگو، خرچنگ، ماهی مرکب و یا دیگر غذاها را تقلید کنند. ولی لورهایی هم وجود دارند که شبیه هیچ موجود زنده‌‌ای نیستند اما همچنان موثر هستند، مثلا طعمه‌‌پرک یا همان اسپینربِیت (Spinnerbait).

دلیل این اتفاق چیست؟

در واقع سه علت برای حمله ماهی به لور وجود دارد:

۱- چون ماهی گرسنه است!

۲- چون ماهی به‌‌خاطر دفاع از قلمرو واکنش نشان می‌‌دهد.

۳- چون ماهی مشکوک است (از روی کنجکاوی).

در اکثر موارد دلایل شماره ۲ و ۳ برای من متقاعدکننده هستند که چرا ماهی به لورهای سخت (فلزی یا استخوانی) حمله می‌‌کند.

دلیل شماره ۱ بیشتر برای پشه‌‌های مصنوعی و طعمه‌‌های ژله‌‌ای (پلاستیکی نرم) کاربرد دارد، چون با این که لور چندان ظاهر طبیعی ندارد ولی به اندازه کافی فریبنده است تا ماهی را کنجکاو کند.

تا حالا در مورد «سندروم رنگ خیس» (wet paint syndrome) چیزی شنیدید؟

سعی کنید علامت «رنگی نشوید» را روی چیزی در محل رفت وآمد افراد بگذارید. سپس دقت کنید که چند نفر از رهگذرها سعی می‌‌کنند تا سطح آن چیز را لمس کنند. آنها انگشت خود را می‌‌کشند تا مطمئن شوند رنگ واقعا خیس است!

بیشتر مردم این کار را می‌‌کنند، حتی شما. این پدیده روانی هم در مورد انسان‌‌ها و هم دیگر جانوران (از جمله ماهی‌‌ها) رخ می‌‌دهد.

اگر ماهی به جسمی شک کند و به بررسی بیشتر آن مشتاق شود، آن را با دهانش می‌‌گیرد تا مزه مزه کند.

یادتان باشد که ماهیان دست ندارند پس دنیای اطراف خود را با دهانشان جستجو می‌‌کنند.

در ویدئوی زیر ببینید که ماهی وقتی چیزی جالب می‌‌بیند چگونه رفتار می‌‌کند:

اما همیشه باید به یاد داشته باشیم که هرچیزی با دهان گرفته شود لزوما خورده نمی‌‌شود. بیشتر مواقع ماهی دوباره برمی‌‌گردد، حتی بعد از این که فهمید آن چیز خوردنی نیست.

شاید آن اجسام فقط برگ خشکیده، شاخه درخت یا فیلتر سیگار باشند. حالا تصور کنید آن جسم لور ما با یک قلاب باشد. بدون شک ماهی دیگر راه گریزی ندارد!

به دلیل غریزه ماهی که اشیای بیگانه را با دهانش مزه می‌‌کند، ما می‌‌توانیم با افزایش جذابیت لورهای خود از این موضوع سود ببریم. لااقل با تقلید از اندازه، رنگ و حرکت غذاهای واقعی آنها.

انواع رقص لور که شما باید بشناسید

امروزه انواع گوناگونی از لورها تولید می‌‌شود. علاوه بر آن، هزاران ترکیب رنگ جذاب وجود دارد. حرکت شنای لور نیز بسته به نوع طراحی آن متفاوت است.

به هرحال در این مقاله، ما بر روی لورهای شیرجه‌‌رو دارای لب (Diving) با بدنه سخت متمرکز خواهیم شد.

لورهای زیادی را مورد بررسی قرار دادم. تا آن‌‌جایی که فهمیدم شش نوع حرکت (رقص) برای لورهای شیرجه‌‌رو وجود دارد:

• درشت‌‌رقص یا تلوتلویی (Wide Wobble)
• ریز‌‌رقص یا جنبشی (Tight Wiggle)
• غلتان (Rolling)
• مارپیچی (Slalom)
• موشکی یا دارتی (Darting)
• لرزشی (Vibrating)

سعی می‌‌کنم تا جای ممکن و با ارائه مثال، جزییات را به شکلی ساده در اختیار شما قرار بدهم.

۱ و ۲- حرکت‌های درشت­‌رقص و ریزرقص

معمولا این دو حرکت ساده‌‌ترین انواعی هستند که می‌‌توانید در بین لورهای امروزی پیدا کنید. از نظر لفظی این عبارات را می‌‌توانیم به شکل زیر معنی کنیم:

• درشت‌­رقص (تلوتلویی) = رقص آرام و عریض
• ریزرقص (جنبشی) = رقص تند و ظریف

اما چیزی که مهم‌‌تر است درک جزییات کارکرد این دو حرکت است. اگر نمی‌‌دانید، بگذارید تا برای شما توضیح بدهم:

چیزی که باعث تفاوت اساسی بین این دو نوع شنا می‌‌شود موقعیت مرکز چرخش (Pivot Point) روی لور است.

در لورهای درشت‌‌رقص، مرکز چرخش لور در وسط بدنه قرار دارد. این حالت منجر می‌‌شود که سر و دُم لور بتوانند آزادانه در زاویه بیشتری حرکت کنند.

بهترین نمونه‌‌ها در این خصوص، لورهای Abu Garcia Tormentor و Zerek Barra-X هستند.

از سوی دیگر در لورهای ریزرقص، مرکز چرخش در جلوی لور (سر) قرار دارد. بنابراین جنبش فقط روی دُمِ لور انجام می‌‌شود. اگرچه زاویه حرکت این لورها کوچک‌‌تر است ولی رقص پایدارتر و یک‌‌نواخت‌‌تری را از خود نشان می‌‌دهند.

بهترین نمونه‌‌های این نوع حرکت را می‌‌توانید در لورهای  Ofmer X-Deep و Rapala Shad Rap ببینید.

در تصویر زیر موقعیت مرکز چرخش روی لور را توضیح داده‌‌ام:

 

نتیجه‌‌گیری:

• درشت‌‌رقص یا تلوتلویی = زاویه تحرک بزرگ‌‌تر، رقص آرام و سنگین
• ریزرقص یا جنبشی = زاویه تحرک کوچک‌‌تر، رقص ظریف ولی پایدار

۳- حرکت غلتان

در این نوع حرکت، پهلوهای لور به طور منظمی به سمت چپ و راست می‌‌غلتد. این لورها برای جلب توجه ماهی، بیشتر روی درخشش بدنه خود تکیه می‌‌کنند. این حرکت برای لورهای کششی (Jerkbait) نیز کاربرد دارد تا هنگام کشیده شدن در آب، حرکتی ناگهانی ایجاد کنند.

لورهای Rapala Flat Rap، Megabass Flap Slap و  Duo Tide Minnow Slim نمونه‌‌های خوبی برای این نوع حرکت هستند.

۴- حرکت مارپیچی

اگر بازی‌‌های اسکی یا اسکیت‌‌سواری را دیده باشید حتما منظور از حرکت مارپیچی (اسلالوم) را متوجه می‌‌شوید. حرکتی خمیده از چپ به راست (و بالعکس) به شکل مارپیچ (S شکل) است.

این نوع رقص بیشتر در لورهای ژله‌‌ای بزرگ موسوم به سوییم‌‌بیت (Swimbait) دیده می‌‌شود.

برخلاف حرکات ناگهانی (Jerkbait)، حرکت مارپیچی نرم‌‌تر است و به چرخشی عریض‌‌تر و طبیعی‌‌تر منجر می‌‌شود.

۵- حرکت موشکی

بی‌‌تردید من طرفدار پر و پا قرص این طعمه‌‌های کششی (Jerkbait) هستم. آنها حرکتی پهلو به پهلو تولید می‌‌کنند که خیلی جالب است و معمولا ماهی را دیوانه می‌‌کند.

برخلاف سوییم‌‌بیت‌‌ها، این لورها تغییر جهت را با زاویه تندتر و ناگهانی انجام می‌‌دهند.

این لورها معمولا در آب حالت معلق (Suspended) دارند و زمانی که با روش مکث و کشش در آب کشیده شوند، یک ماهی بیمار یا زخمی را تداعی می‌‌کنند.

نمونه‌‌های Duo Jerkbait 100sp، Megabass Vision 110، Rapala Shadow Rap و Evergreen Side Step از لورهای کششی موردعلاقه من هستند.

۶- حرکت لرزشی

این نوع لرزش اغلب در لورهای بدون لب پیدا می‌‌شود. یک نمونه لور ‘Rapala Rattlin است.

این ارتعاش و لرزش در نتیجه تعادلی ناپایدار است که حین ساخت لور ایجاد شده و لور تمایل دارد تا تعادل خود را بازیابد. به همین دلیل لرزشی شدید و صدایی بلند تولید می‌‌کند. هرچه تندتر لور را بکشید، لرزش‌‌ها و صدا قوی‌‌تر می‌‌شود.

این نوع طعمه در دهه ۱۹۶۰ میلادی ابداع شده ولی کارایی آن همچنان می‌‌تواند ماهی‌‌های بی‌‌اشتها را نیز به دام بیندازد.

عوامل اصلی موثر در نوع رقص لور

عوامل زیادی بر روی چگونگی حرکت لور در آب اثر می‌‌گذارند: موقعیت مرکز چرخش، شکل و اندازه و زاویه لب (زبانه) و قابلیت شناوری یا ته‌‌‌‌نشینی. همه این موارد اثری مستقیم یا غیرمستقیم بر روی رقص لور دارند.

ولی لورها اصولا تحت تاثیر مستقیم سه عامل هستند:

۱- شکل بدنه
۲- توانایی غوطه‌‌وری
۳- شکل لب (زبانه)

این سه مورد عواملی اصلی هستند که روی شکل رقص و عمق شنای لور تاثیر می‌‌گذارند.

حالا هرکدام از این عوامل را دقیق‌‌تر بررسی می‌‌کنیم:

۱- شکل بدنه لور چطور روی حرکت آن تاثیرگذار است؟

شکل بدنه لور نقشی تعیین‌‌کننده در نوع رقص آن دارد.

لورهای با بدنه گِردتر (تپل) رقصی عریض و آرام‌‌تر از خود بروز می‌‌دهند (درشت‌‌رقص)، مانند Rapala Fat Rap.

درحالی‌‌که لورهای کشیده‌‌تر (لاغر) حرکتی ریز و تندتر دارند (ریزرقص).

۲- لورهای شناور یا لورهای ته‌‌نشین

وقتی صحبت از رقص لورها است، موضوعی که کمتر به آن توجه می‌‌شود اهمیت خاصیت شناوری لور است.

به طور کلی لورهای شناور (Floating) نسبت به لورهای ته‌‌نشین (Sinking)، حرکتی قوی‌‌تر و تمیزتر از خود نشان می‌‌دهند. علت این موضوع تقابل بین نیروی شناوری لور و ضربات پایین‌‌رونده بر روی لب لور است که ناپایداری کنترل‌‌شده‌‌ای را در لورهای شناور شکل می‌‌دهد.

موضوع دیگر درباره لورهای شناور دارای لب این است که در مقایسه با لورهای غیرشناور، معمولا حرکت خود را در سرعت‌‌های پایین نیز حفظ می‌‌کنند.

۳- اهمیت شکل ظاهری لب

لب یا زبانه لور نقش بسیار مهمی را در عمق شنا و رقص لور بازی می‌‌کند.

• طول لب عمق شنای لور را تعیین می‌‌کند.
• عرض لب دامنه نوسان لور را تعیین می‌‌کند.

انواع گوناگونی از شکل و طول لب وجود دارد که هویت یک لور را مشخص می‌‌کند. شناخت درست هر نوع لب می‌‌تواند شما را از خرید لورهایی که مناسب شرایط ماهیگیری شما نیستند بازدارد و موجب صرفه‌‌جویی اقتصادی شود.

کلا چهار شکل اصلی برای لب لور وجود دارد:

۱- گِرد – می‌‌تواند به‌‌راحتی گیر کند. برای ماهیگیر در آب‌‌هایی با بستر تمیز و بدون موانع بزرگ مناسب است. رقصی باثبات ارائه می‌‌دهد. برای آب‌‌های آزاد و سبک ترولینگ عالی است.

۲- نیمه گِرد – کم و بیش رقصی مشابه لب‌‌های گرد دارند.

۳- مربعی – حرکتی نامنظم‌‌تر از لب‌‌های گرد دارند چون لب مربعی‌‌شکل مقاومت بیشتری در برابر آب ایجاد می‌‌کند. این لورها بیشتر نقش یک طعمه هراسان را در آب بازی می‌‌کنند.

۴- تابوتی – ترکیبی از شکل‌‌های گرد و مربعی است. این نوع زبانه پرکاربرد برای پرهیز از گیر کردن مناسب است و معمولا برای لورهای شیرچه‌‌رو استفاده می‌‌شود.

شکل‌‌های دیگری از لب نیز وجود دارد مانند خمیده و فنجانی.

جدا از تعیین عمق شنا و نوع رقص یک لور، شکل لب در تعیین جهت انحراف لور نیز اهمیت دارد مخصوصا زمانی که در بسترهای سنگی و پر شاخه ماهیگیری می‌‌کنیم.

قانونی که باید بدانید:

هرچه لب بلندتر باشد، لور در عمق بیشتری شنا می‌‌کند.

هرچه لب پهن‌‌تر باشد، رقص لور واضح‌‌تر می‌‌شود. لب باریک‌‌تر رقصی ریزتر خواهد داشت.

همچنین به یاد داشته باشید که هرچه لب لور بزرگ‌‌تر باشد، مقاومت آب نیز افزایش خواهد یافت. پس در عمق بیشتر رفتن دشوارتر خواهد شد.

بنابراین سازنده باید عوامل متنوعی را در نظر گرفته بگیرد تا بتواند لور بدون نقصی تولید نماید.

 

نتیجه‌‌گیری:

• یک لور با لب نسبتا باریک و بدنه لاغر، رقصی ظریف خواهد داشت (ریزرقص).
• یک لور با لب نسبتا پهن و بدنه تپل، رقصی بازتر خواهد داشت (درشت‌‌رقص).

موفقیت یک لور به چگونگی شناخت شما از آن بستگی دارد

در ماهیگیری با لور، نتیجه دادن فقط به لور بستگی ندارد. نکته مهم‌‌تر این است که شناخت درستی از طعمه‌‌ای که استفاده می‌‌کنیم داشته باشیم.

برای مثال لورهای درشت‌‌رقص در آب‌‌های کدر و ماهیگیری آهسته موثرتر هستند، برای ماهی‌‌های تنبل یا خیلی فعال.

در حالی‌‌که لورهای ریزرقص در آب‌‌های خیلی روشن، وقتی تغییر دما داریم و ماهی‌‌ها محتاط و کمتر فعال هستند سلاحی مرگ‌‌بار است. این لورها گزینه‌‌ای عالی برای ماهیانی هستند که از لورهای تپل و آهسته دوری می‌‌کنند.

ماهیگیران باهوش همیشه سعی می‌‌کنند تا هر طعمه‌‌ای را با شرایط ماهیگیری خود متناسب سازند و با گذشت زمان نتایج را بهتر کنند.

اگر ایرادی در این مقاله می‌‌بینید لطفا در بخش نظرات به من اطلاع دهید.

نوشته: Muhamad Naim
ترجمه: نوید عباسی کهن